Objawy szpiczaka plazmocytowego (plasma cell myeloma, PCM) są niespecyficzne i dlatego rozpoznanie jest opóźnione w porównaniu do innych chorób nowotworowych. Istotnie wpływa to na pogorszenie stanu zdrowia chorych. Opracowanie algorytmu diagnostycznego ułatwiającego wysunięcie podejrzenia PCM i skierowanie chorego do dalszej diagnostyki przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ).
W bazie danych zebrano odpowiedzi dotyczące wywiadu i parametrów laboratoryjnych uzyskane od 605 pacjentów z potwierdzonym rozpoznaniem PCM z 8 polskich ośrodków hematologicznych z Krakowa, Lublina, Poznania, Warszawy i Wrocławia. Na podstawie wyników zgromadzonych w bazie danych, ich analizy statystycznej i aktualnej wiedzy klinicznej opracowano kalkulator diagnostyczny służący do wczesnego rozpoznawania PCM przy udziale lekarza POZ.
Pierwszy etap opracowanego algorytmu diagnostycznego obejmował pytania o obecność pięciu objawów (dolegliwości bólowe kośćca, zmiany osteolityczne, osłabienie, białkomocz i złamania patologiczne/kompresyjne) oraz parametry laboratoryjne (HGB, MCV, kreatynina). Maksymalna liczba możliwych do uzyskania punktów wynosiła 18, a do drugiego etapu diagnostyki kwalifikowano chorych uzyskujących co najmniej 4 punkty. W drugim etapie oznaczano poziom OB i CRP ze względu na wykazanie silnej korelacji pomiędzy wysokim OB a prawidłowym lub nieznacznie zwiększonym CRP. Stwierdzenie opisanej konfiguracji wyników powodowało skierowanie chorego do trzeciego etapu diagnostyki obejmującego wykonanie immunofiksacji w celu wykazania obecności białka monoklonalnego.Badanie według opisanego algorytmu przeprowadzono z udziałem 140 lekarzy rodzinnych pracujących w 38 ośrodkach POZ w województwach mazowieckim, lubelskim, małopolskim i podkarpackim w okresie od maja 2017 r. do stycznia 2018 r. Po przeprowadzeniu pierwszych dwóch etapów diagnostyki do wykonania immunofiksacji zakwalifikowano 900 pacjentów. Spośród nich u 94 (10.4%) stwierdzono obecność białka monoklonalnego i skierowano ich do poradni hematologicznych z powodu podejrzenia PCM. Efektem projekt było opracowanie kalkulatora diagnostycznego, który może umożliwić wcześniejsze rozpoznawanie PCM. Odsetek pacjentów, u których wykryto za jego pomocą białko monoklonalne był ponad 10-cio krotnie większy od obserwowanego w populacji ogólnej.